ክፍል 6- ኢ-ሜይል (E-mail) ምንድን ነው? እንዴትስ እንጠቀምበታለን?

ኢ-ሜይል (e-mail)  የሚለው ቃል የእንግሊዝኛ ምህጻረ ቃል ሲሆን የእንግሊዝኛው ሙሉ ቃል ኤሌክትሮኒክ ሜይል (electronic mail) የሚል ነው። e-በሚል ፊደል ያሳጠርነው electronic የሚለውን ቃል ነው።

እንግሊዝኛ	አነባበብ	ትርጉሙ
electronic	ኤሌክትሮኒክ	በኤሌትሪክ ቴክኖሎጂ የሚሰሩ ኮምፒውተሮች፤ ስልኮች ወዘተ..
mail	ሜይል	መልዕክት

ኢ-ሜይል የሚለውን ቃል በቀጥታ ሲተረጎም በኤሊትሪካዊ መንገድ የሚላግ የፖስታ መልዕክት ማለት ነው። በኤሌትሪካዊ መንገድ የሚለው ቃል ግን የሚያመለክተው ኮምፒውተርን እና ስልኮችን ነው። ስለዚህ ኢ-ሜይል የሚለውን ቃል አቃንተን ስንተረጉመው ኮሚፒውተር እና ስልክን በመጠቀም መልክቶችን በኢንተርኔት የምንላላክበት መንገድ ነው ልንል እንችላለን።

የእኛ ፖስተኛ   እና   የኮምፒውተር ፖስተኞች

የኢ-ሜይልን አስራር እና አጠቃቀም ለመረዳት ኮምፒውተር አዋቂ መሆን አያስፈልግም።

ምክንያቱም ማንም

·         ለዘመድ ለወዳጆቹ ወይ ጉዳይ ለሚፈጽሙ መስሪያቤቶች

·         በ ነጭ ወረቅት ደበዳቤ ጽፎ፤

·         ለማስታወሻ ወይም ማስረጃ እንዲሆን ደግሞ ፎቶ ግራፍ ወይ ስነድ ከደብዳቤው ጋር አባሪ ያደረግ

·         ማሽጊያ ፖስታ ላይም

o   ላኪ ብሎ ስሙን የጻፈ

o   ተቀባይ ብሎ የተቀባይን ስምና አድራሻ የጻፍ

·         ፖስታውን ፖስታ ቤት ሂዶ የስጠ ሰው

·         የመለስ ደብዳቤ እንደመጣለትም ፖስታ ቤት ሄዶ የፖስታ ሳጥኑን የከፈተ

·         ወይም ደግሞ ፖስተኛ በሩን አንኳክቶ ፖስታዎችን በበሩ ቀዳዳ የተቀበለ ሰው ሁሉ የኢሜይልን አስራር ለመረዳት አያዳግተውም። ኢሜይል በኮምፒውተር ስለሆን እንጂ አሰራሩ እንዲሁ ነውና።

ከዚህ በተጨማሪ ደግሞ፤ በተለይ እዚህ አሜሪካ የሚኖር ሰው፤ ፖስተኛ በበሩ ቀዳዳ የሚወረውርለት ወይም በሳጥኑ ውስጥ የሚያስቀምጥለት ፖስታዎች ሁሉ ቁም ነገር እንዳልሆኑ ያየ ሰው፤ በኢሜይል የሚደርሱት መልኤክቶች ሁሉ ጠቃሚ እንዳልሆኑ ለማወቅ አያዳግተውም። ፖስተኛ የሚሰጠን ፖስታዎች

·         ሁሉም የተቀባይ ስም በሚለው ቦታ የእኛ ትከከለኛ ስም እና አድራሻ አላቸው። ይዘታቸው ግን ለየቅል ነው።

o   አብዛኛው ማስታወቂ ነው

o   ጥቂቱ ደግሞ ማጭበርበሪያ መልእክቶች፤ በውሸት ገንዘብ እንድንልክላቸው የሚፈልጉ ናቸው

o   ከአስር አንዱ ደግሞ ስንጠብቀው የነበር የዘመድ ወዳጅ ደብዳቤ ወይም ወርኃዊ የመብራት እና ወሃ ክፍያ ሰነዶች ናቸው።

በኢሜይልም የሚደርሱን መል እክቶች ጠባያቸውም ሆን ይዘታቸው እንዲሁ ነው። ሁሉም የሚላኩልን በስማችን እና በአድራሻችን ነው፤ ይዘታቸው ግን ለየቅል ነው።

ዋናው ጥንቃቄ፤ ላኪውን ካላወቅነው ኢ-ሜይሉን አለመክፈት፤ ከከፈትነውም ውስጡ ያያዛቸውን ስ እሎች እና አባሪ ነገሮች አለመነካካት ነው። አንዳንዶቹ መዘዛቸው ኮምፒውተራችንን ወይም ስልካችንን ከማበላሽት እስክ የባንክ እና የግል ኢንፎርሜሽናቸነነ እስክ መዝረፍ ይደርሳልና።

ከዚህ በታች ያለው ሠንጠረዥ የወረቀት ፓስታ እና ኢሜይልን ዝምድና እና ልዩነት በአጭሩ ያሳያል

ማወዳደሪያ ነጥቦች	ፖስታ	ኢሜይል
·         የላኪ ስም ይጻፋል?	አዎ	አዎ
·         የተቀባይ ስም ይጻፋል?	አዎ	አዎ
·         ቴምብር ያስፈልጋል?	አዎ	አያስፈልግም
·         ገንዘብ ያስከፍላል?	አዎ	አያስከፍልም
·         አባሪ አድርጎ ፎቶግራፍ ለመላክ ያስችላል?	አዎ	አዎ
·         አባሪ አድርጎ ቪዲዮ ለመላክ ያስችላል?	አይችልም	አዎ
·         አባሪ አድርጎ ቁሳቁስ ለመላክ ያስችላል?	አዎ	አይችልመ
·
·         ፖስተኛው እንዴት ይላካል?	በሰው፤ በመኪና፤በአየር	በኢንተርኔት
·         ፖስታ ላኪ እና አቀባይ መስሪያ ቤት ስሙ ማን ነው?	ፖስታ ቤት	ጉግል፤ያሁ፤አውትሉክ
·         ፖስታ ቤቱ የት ነው?	አንድ ህንጻ ውስጥ	ኮምፒውተር፤ስልክ
·         የተላከልን ፖስታ በስንት ጊዜ ይደርሳል?	ከፈጠን 3 ቀን ከዘገየ...ወራት	ከፈጠን 3 ሰክንድ ከዘገየ 15 ደቂቃ
·         ሩቅ ሀገር መልዕክት በመላክ አንጻርs	ዋጋው ይወደዳል ጉዞውም ይዘገያል	ርቀት አይወስነውም ፍጥነቱም ብዙ አይለያይም
·         አድራሻው በትክክል የተጻፈበት ፖስታ አልደረሰኝም ብሎ መካድ ይቻላል?	አዎ	አይቻልም
·         ለእኔ የተላከ ፖስታ ሌላ ሰው ጋ ሊደርስ፤ ወይም ያልፈቀድኩለት ሰው ፖስታዮን ከፍቶ ሊያነበው ይችላለ?	አዎ	አይችልም
·         ፖስታ ለመላክ እና ለመቀበል ስሜን?	የለብኝም	አለብኝ
·         የፖስታ አድራሻ ምን ይመስላል?	Naod Beteselassie 1000 Our Street Washington, DC 20900	naodbete@gmail.com naodbete@yahoo.com naodbete@outlook.com
·         የመጣልኝን ፖስታ ለማግኘት የፖስታ ሳጥን ቁልፍ መያዝ አለብኝ?	የለብኝም	አለብኝ

ክፍል 5- (You Tube) ምንድን ነው? እንዴትስ እንጠቀምበታለን?

(This is a suppliment for a classroom lesson on How to...youtube.)

ዩቲዩብ የሚባለው ድረገጽ ማንኛውም ዓይነት ቪዲዮዎችን በነጻ የምናይበት፤ የራሳችንንም ቪዲዮዎች በነጻ የምንጭንበት እና ለሰዎች የምናካፍልበት አንድ መድረክ ነው። ዩቲዩብን ለማየትም ሆን ቪዲዮዎችን ለመጫን ኢንተርኔት ሊኖረን ያስፈልጋል። በአሁኑ ዘመን ስልኮቻችን ኢንተርኔት ስላላቸው፤ ዩቲዩብ ላይ ያሉ ቪዲዮቻችንን በስልካችን ማየት እንችላለለን። በስልካችን የቀረጽነውንም ቪዲዮ ዩቲዩብ ላይ ያንኑ ስልክ ተጠቅመን መጫን እንችላለን። ቪዲዮዎችን ማየት ኢንተርኔት ያለው ሰው ሁሉ ቢችልም፤ የግል ቪዲዮቻችንን ዩቲዩብ ላይ ለመጫን እና ለሰዎች ለማካፈል ግን የሚችሉት የጉግል ኢሜይል አካውንት ማለትም @ጂሜይል ዶት ኮም የሚል አድራሻ ያለው ኢሜይል ያላቸው ሰዎች ብቻ ናቸው።

ከዚህ በታች ያለው ቪዲዮ፤ በክፍል ውስጥ የተለማመድነውን የዩቲዩብ አጠቃቀም በአጭሩ የሚያሳይ ነው። በፊልሙ ላይ፤ 1ኛ፦ የዩቲዩብን ድረ ገጽ እንዴት እንደምናገኝ፤ 2ኛ፤ ካገኘን በኋላ የምንፈልገውን ቪዲዮ እንዴት እንደምናገኝ 3ኛ፤ ቪዲዮችን ስንመለክት ደግሞ የቪዲዮን ድምጽ እንዲተ እንድምንቆጣጠር፤ ወይም ቪዲዮውን ከመጫወት እንዲያቆም ወይም መልሶ መጫወት እንዲጀምር ስለምናደርግበት ዘዴ እንመለከታለን። በቀጣይ ተያያዥ ትምህርቶች ደግሞ ተጨማሪ የድረገጽ ሙያዎችን እንማራለን።

ክፍል 4 - ፎቶግራፍ እና ቪዲዮን ከስልክ ወደ ኮምፒውተር ስለ ማስተላለፍ

444

ክፍል 3 የ ዩቲዩብ ድረ ገጽን ስለማግኘት

333

ክፍል 2 - ክሊክ የተባለውን ድረ ገጻችንን ስል ማግኝት

222

ክፍል 1 - ላፕቶፕን ስለማስጀመር

click

ኪቦርድ:- የክለሳ ጥያቄዎች-

---

 ከዚህ በታች ያሉት የኪቦርድ ክፍሎች ስማቸው እና አገልግሎታቸው ምን ይባላል?

ሀ) ኢንተር   ለ) ዊንዶውስ   ሐ) ሽፍት   መ) ኮንትሮል

---

ሀ) ኢንተር   ለ) ዊንዶውስ   ሐ) ሽፍት   መ) ኮንትሮል

---

ሀ) ባክ ስፔስ        ለ) ደሊት        ሐ) ስኬፕ        መ) ስፔስ

---

ሀ) ኢንተር         ለ) ዊንዶውስ        ሐ) ሽፍት      መ) ኮንትሮል   

---

ሀ) ባክ ስፔስ         ለ) ደሊት          ሐ) ስኬፕ             መ) ስፔስ

---

ሀ) ባክ ስፔስ          ለ) ደሊት            ሐ) ስኬፕ           መ) ስፔስ

---

ሀ) ኢንተር      ለ) ዊንዶውስ      ሐ) ሽፍት     መ) ኮንትሮል   

---

ሀ) አሮው       ለ) ደሊት          ሐ) ስኬፕ          መ) ስፔስ

የክለሳ ጥያቄዎች 1

ከዚህ በታች ያሉት ሰዕሎች የተለያዩ የኮምፒውተር ክፍሎች ያሳያሉ። ትክክለኛ ስማቸውን ከምርጫዎቹ ውስጥ ይለዩ።

---

ጥያቄ 1. ይህ የኮምፒውተር ክፍል ምን ተብሮ ይጠራል?

ሀ) ኪቦርድ     ለ) ተች ፓድ    ሐ) ማውስ     መ) ሞኒተር

---

ጥያቄ 2. ይህ የኮምፒውተር ክፍል ምን ተብሮ ይጠራል?

ሀ) ኪቦርድ     ለ) ተች ፓድ    ሐ) ማውስ     መ) ሞኒተር

---

ጥያቄ 3. ይህ የኮምፒውተር ክፍል ምን ተብሮ ይጠራል?

ሀ) ኪቦርድ     ለ) ተች ፓድ    ሐ) ማውስ     መ) ሞኒተር

---

ጥያቄ 4. ይህ የኮምፒውተር ክፍል ምን ተብሮ ይጠራል?

ሀ) ኪቦርድ     ለ) ተች ፓድ    ሐ) ማውስ     መ) ሞኒተር

---

መልሶች

1) ha

2) me

3) hameru ha

4) le

3ኛ-ትምህርት: ኪቦርድ፤ ልዩ የኪቦርድ ቁልፎች እና አገልግሎታቸው

ኪቦርድ የምንጽፋቸውን ፊደሎች ቁጥሮች እና ልዩ ትዕዛዛትን ማስተላለፊያ ቁልፎችን ይዟል።

n

2ኛ-ትምህርት: ላፕቶፕን ማብራት እና ስራ ማስጀመር

1.1         ላፕቶፕን ማብራት

ቀሪው ትምህርታችን የሚያተኩረው በ ላፕቶፕ ላይ ነው። ምክንያቱም በዚህ ዘመን ዴስክ ቶፕ በብዙ ግለሰቦች ዘንድ እምብዛም ስለማይገኝ ወይ ጥቅም ላይ ስለማይውል።

ላፕቶፕን ማብራት ማለት ልክ የመኪናን ሞተር እንደማስንሳት ማለት ነው። መኪናው ሞተሩ ስለተነሳ ይሄዳል ማለት አይደለም፤ ለመሄድ ተዘጋጅቷል ማለት እንጂ። ላፕቶፕንም ስናበራ ላፕቶቡ ሞተሮቹን ለስራ እንዲያዝጋጅ ማንቃት ማለት ነው።

ላፕቶፕን ለማብራት ከኪቦርዱ በላይ የሚገኘውን የፓወር ቁልፍን መጫን ነው።

የፓወር ኪ (Power Key=ፓወር ኪ=የማብሪያ ማጥፊያ ቁልፍ ቁልፍ)፡በሚከተለው ዓርማ ይታወቃል።

ላፕቶፕ ሲጀምር ሞኒተሩ ላይ ስዕል መታየት ይጀምራል። ላፕቶፑን የሚጠቀመው ሰው ፓስ ወርድ (ፓስ ወርድ =Password= የምሥጢር ኮድ ) ታይፕ እንዲያደርግ የሚጠይቅ ገጽ ይከፈታል። ለምሳሌ የእኔን ላፕ ቶፕ ሳስጀምር ምን እንደሚመስል በስዕል ሁለት ላይ ይመልከቱ።

ይህንን ሲያዩ ኢንተር የሚባለውን ቁልፍ ከ ኪቦርድ ላይ ይጫኑ። ኢንተር የሚባለው ኪ ይህንን ይመስላል።

ስዕል3፦ኢንተር የሚባለው ቁልፍ

enter

8

8

ኢንተር ስንጫን ወድ ተጠቃሚ ማንነት ማረጋገጫ ገጽ እንገባለን

ስዕል4፦የኮምፒውተር ተጠቃሚ ማንነት ማረጋገጫ ገጽ

ብልህ ላፕቶፕ ሥራውን ዝምብሎ አይጀምርም። መጀመሪያ የሚያገለግለውን ሰው ማንነት ማረጋገጥ ይፈልጋል። ስለዚህ በስዕል 4 ላይ የተመሰለውን ጥያቄ ይጥይቃል።

1ኛ ጥያቄ= ይህ ፎቶ ወይም ምስል የአንተ ነው? ታውቀዋለህን? የሚል ትርጉም ያለው ፎቶግራፍ ያሳያል። ባለቤቱ ፎቶ ካላስቀመጥ ግን ምንም ፎቶ አያሳይም። ለምሳልይ እኔ ላፕቶፔ ላይ «ፎቶዮ» ነው ብዮ የሰጠሁት ልጆች ቤተክርስቲያን የሚማሩበት ትምህርት ቤት ዓርማ ነው። የእኔ ላፕቶፕም «ፎቶዮ ነው» ያልኩትን አምኖ መቀበል እንጂ ከእውነተኛ መልኬ ጋር ማመሳከር አይችልም።

2ኛ ጥያቄ= ስምህ ማን ነው? እዚህ ላይ «ስምህ» ሲል፤ ለእኔ የነገርከኝ ስም ማለቱ እንጂ እውነተኛ ስምህን ማለቱ አይደለም። የኮምፒውተሩ  ባለቤት ወይ ተጠቃሚ ላፕቶፑን ለመጀመሪያ ጊዜ ሲጠቀም ስሜ ነው ብሎ የመዘገበውን «ስምህ» ነው ብሎ ይመዘግበዋል። ከዚያ ሌላ ጊዜ ባለቤቱ ወይ ተጠቃሚው ሰው ላፕቶፑን ለማስጀመር ሲል፤ በማንነት ማረጋገጫ ገጽ ላይ አስቀድሞ የመዘገባቸውን የተጠቃሚ ስሞች እና ፎቶግራፎች ያሳያል። እኔ ነኝ ያል ፎቶውን መርጦ ክሊክ (ክሊክ=Click= ተች ፓድን በጣት ሲጫኑት የሚሰማ «ቀጭ» የሚል ድምጽ ነው። ተች ፓድ ምን እንድሆን ከላይ በስዕል 2 ላይ አጥንተናል አይደል?

3ኛ ጥያቄ= የሚስጥር ቁልፍህ (ፓስ ወርድ) ምንድን ነው። በሳጥኑ ውስጥ ታይፕ አድርግ (ጻፍ)

4ኛ ጥያቄ= ይህንን ቀስት ምልክት ተጫን ወይም ኪ ቦርድህ ላይ ኢንተር የሚለውን ቁልፍ ተጫን። አራቱን ጥያቄዎቼን በትክክል ከመለስክ ላፕቶፕ እንድትጠቀም እፈቅድልሃለሁ። ከተሳሳትክ እንደገና ጥያቄዎቹን በትክክል ለመመለስ ሞክር። አለዚያ ላፕቶፕ መጠቀም አልፈቅድልህም።